تکذیب‌های قوم ثمود (قرآن)از مصادیق مکذبان که در آیات قرآن معرفی شده‌اند، قوم ثمود هستند. ۱ - تكذيب‌كننده منذران الهىقوم ثمود، تكذيب‌كننده منذران الهی: «كَذَّبَت ثَمودُ بِالنُّذُر؛طايفه ثمود نيز انذارهاى الهى را تكذيب كردند.» ۲ - تكذيب‌كننده حضرت صالحتكذيب صالح علیه‌السلام از جانب قومش: ۱. «وان يُكَذّبوكَ فَقَد كَذَّبَت قَبلَهُم قَومُ نوحٍ وعادٌ وثَمود؛اگر تو را تكذيب كنند، امر تازه‌اى نيست؛ پيش از آنها قوم نوح و عاد و ثمود پيامبرانشان را تكذيب كردند.» ۲. «ثُمَّ انشَأنا مِن بَعدِهِم قَرنًا ءاخَرين • فَارسَلنا فيهِم رَسولًا مِنهُم انِ اعبُدُوا اللَّهَ ما لَكُم مِن الهٍ غَيرُهُ افَلا تَتَّقون • ... قالَ رَبّ انصُرنى بِما كَذَّبون؛سپس گروه ديگرى را بعد از آنها به وجود آورديم. و در ميان آنان پيامبرى از خودشان فرستاديم كه: خداى يگانه را بپرستيد؛ كه جز او معبودى براى شما نيست؛ آيا با اين همه، از شرك پرهيز نمى‌كنيد؟!... گفت: پروردگارا! مرا در برابر تكذيب آنان يارى كن!» منظور از «قرناً آخرين» در آيه، بنا بر قولى، قوم «ثمود» است. ۳. «وقَومَ نوحٍ لَمّا كَذَّبُوا الرُّسُلَ اغرَقنهُم وجَعَلنهُم لِلنّاسِ ءايَةً واعتَدنا لِلظلِمينَ عَذابًا اليما • وعادًا وثَمودا واصحبَ الرَّسّ وقُرونًا بَينَ ذلِكَ كَثيرا؛و قوم نوح را هنگامى كه پيامبران را تكذيب كردند غرق نموديم، و آنان را نشانه و عبرتى براى مردم قرار داديم؛ و براى ستمکاران عذاب دردناكى فراهم ساخته‌ايم! همچنين قوم عادو ثمود و اصحاب رسّ (گروهى كه درختان صنوبر را مى‌پرستيدند) و اقوام بسيارى را كه در اين ميان بودند، هلاك كرديم» ۴. «كَذَّبَت ثَمودُ المُرسَلين • اذ قالَ لَهُم اخوهُم صلِحٌ الا تَتَّقون؛قوم ثمود نيز پيامبران راتكذيب كردند، هنگامى كه برادرشان صالح به آنان گفت: آيا تقوا پيشه نمى‌كنيد؟!» ۵. «كَذَّبَت قَبلَهُم قَومُ نوحٍ وعادٌ وفِرعَونُ ذو الاوتاد• وثَمودُ وقَومُ لوطٍ واصحبُ لَيكَةِ اولكَ الاحزاب • ان كُلٌّ الّا كَذَّبَ الرُّسُلَ فَحَقَّ عِقاب• وما يَنظُرُ هؤُلاءِ الّا صَيحَةً واحِدَةً ما لَها مِن فَواق؛پيش از آنان قوم نوح و عاد و فرعون صاحب قدرت پيامبران ما را تكذيب كردند! و نيز قوم ثمود و لوط و اصحاب أيكه (قوم شعيب)، اينها احزابى بودند (كه به تكذيب پيامبران برخاستند)! هر يك از اين گروهها فرستادگان ما را تكذيب كردند، و عذاب من درباره آنان تحقّق يافت! اينها با اين اعمالشان جز يك صیحه آسمانی را انتظار نمى‌كشند كه هيچ مهلت و بازگشتى براى آن وجود ندارد!» ۶. «كَذَّبَت ثَمودُ بِالنُّذُر• فَقالوا ابَشَرًا مِنّا واحِدًا نَتَّبِعُهُ انّا اذًا لَفى ضَللٍ وسُعُر؛طايفه ثمود نيز انذارهاى الهى را تكذيب كردند. و گفتند: آيا ما از بشرى از جنس خود پيروى كنيم؟! اگر چنين كنيم در گمراهی و جنون خواهيم بود.» ۷. «فِرعَونَ وثَمود• بَلِ الَّذينَ كَفَروا فى تَكذيب؛لشكريان فرعون و ثمود؟! ولى كافران پيوسته در حال تكذيب حقّند.» ۸. «كَذَّبَت ثَمودُ بِطَغوها• فَقالَ لَهُم رَسولُ اللَّهِ ناقَةَ اللَّهِ وسُقيها• فَكَذَّبوهُ فَعَقَروها فَدَمدَمَ عَلَيهِم رَبُّهُم بِذَنبِهِم فَسَوها؛قوم ثمود بر اثر طغيانشان، پيامبر خود را تكذيب كردند،و پيامبر خدا صالح به آنان گفت: ناقه و معجزه خداوند را با آبشخورش واگذاريد (و مزاحم آن نشويد).ولى آنها او را تكذيب و ناقه را پى كردند (و به هلاكت رساندند)؛ از اين رو پروردگارشان آنها و سرزمينشان را بخاطر گناهشان درهم كوبيد و با خاک يكسان كرد.» ۳ - تكذيب‌كننده قیامتتكذيب قیامت از سوى قوم ثمود: «كَذَّبَت ثَمودُ وعادٌ بِالقارِعَه؛قوم ثمود و عاد عذاب كوبنده الهى را انكار كردند (و نتيجه شومش را ديدند).» ۴ - پیامد تکذیبگری قوم ثمودگرفتارى اصحاب حجر (ثمود) به صداى وحشتناك و غرّش سهمگين در صبحگاهان، پيامد تكذيبگرى آنها نسبت به رسولان الهى: «ولَقَد كَذَّبَ اصحبُ الحِجرِ المُرسَلين• فَاخَذَتهُمُ الصَّيحَةُ مُصبِحين؛و اصحاب حجر (قوم ثمود) پيامبران را تكذيب كردند. امّا سرانجام صیحه (مرگبار)، صبحگاهان آنان را فراگرفت» ۵ - کیفر تکذبگرانقوم ثمودهلاکت قوم ثمود، به واسطه عذاب استیصال، کیفر تكذيبگرى آنان: ۱. «وان يُكَذّبوكَ فَقَد كَذَّبَت قَبلَهُم قَومُ نوحٍ وعادٌ وثَمود • واصحبُ مَديَنَ وكُذّبَ موسى فَاملَيتُ لِلكفِرينَ ثُمَّ اخَذتُهُم فَكَيفَ كانَ نَكير؛اگر تو را تكذيب كنند، امر تازه‌اى نيست؛ پيش از آنها قوم نوح و عاد و ثمود پيامبرانشان را تكذيب كردند. و اصحاب مدین (قوم شعيب)؛ و نيز موسی از سوى فرعونیان تكذيب شد؛ امّا من به کافران مهلت دادم، پس از آن، آنها را مجازات كردم. ديدى چگونه عمل آنها را پاسخ گفتم؟!» ۲. «كَذَّبَت قَبلَهُم قَومُ نوحٍ واصحبُ الرَّسّ وثَمود • وعادٌ وفِرعَونُ واخونُ لوط • واصحبُ الايكَةِ وقَومُ تُبَّعٍ كُلٌّ كَذَّبَ الرُّسُلَ فَحَقَّ وعيد؛پيش از آنان قوم نوح و اصحاب رسّ (قومى كه در یمامه زندگى مى‌كردند و پيامبرى به نام حنظله داشتند) و قوم ثمود پيامبرانشان را تكذيب كردند، و همچنين قوم عاد و فرعون و قوم لوط، و اصحاب ايكه (قوم شعيب) و قوم تُبَّع (كه در سرزمین یمن زندگى مى‌كردند)، هر يك از آنها پيامبران را تكذيب كردند و وعده عذاب درباره آنان تحقّق يافت.» ۳. «كَذَّبَت ثَمودُ وعادٌ بِالقارِعَه• فَامّا ثَمودُ فَاهلِكوا بِالطّاغِيَه؛قوم ثمود و عاد عذاب كوبنده الهى را انكار كردند (و نتيجه شومش را ديدند). امّا قوم ثمود با عذابى سركش هلاك شدند.» ۴. «فَكَذَّبوهُ ... فَدَمدَمَ عَلَيهِم رَبُّهُم بِذَنبِهِم فَسَوها؛ولى آنها او را تكذيب كردند ... از اين رو پروردگارشان آنها و سرزمينشان را بخاطر گناهشان درهم كوبيد و با خاك يكسان كرد.» ۶ - پانویس
۷ - منبعمرکز فرهنگ و معارف قرآن، فرهنگ قرآن، ج۸، ص۴۵۹، برگرفته از مقاله «تکذیب‌های قوم ثمود». |